Klinikte çocuk sahibi olma problemi yaşayan çiftlerin yaklaşık %10 kadarında dışarı hiç sperm çıkmaması durumu yani azospermi ile karşılaşmaktayız. Bu erkeklerin büyük bir kısmında ise üretim bozukluğuna bağlı azospermi görülmektedir. Üretim bozukluğuna bağlı azospermik erkeklerde günümüzde çocuk sahibi olmalarının yegane yolu testis dokusunda sperm bularak mikroenjeksiyon (ICSI) yoluyla eşlerinin yumurtalarına spermlerin aktarılmasıdır. Testiste sperm bulunduğu takdirde tüp bebek işlemlerine devam edilebilmekte sperm bulunmadığı durumlarda ise işlem iptal edilmektedir. Bu nedenle üretim bozukluğu olan azospermik erkeklerde sperm bulunma ihtimalinin tespitini sağlayacak yöntemler büyük önem taşımaktadır. Geçmiş yıllarda, sperm bulma şansını hesaplamak için klinik verilerle çeşitli formüller bir çok makalede yayınlandı. Human Reproduction dergisinin Eylül sayısında bu konuda yazılmış bir makale dikkatimi çekti ve sizlerle bu makele hakkında görüşlerimi paylaşmak istedim.
Hollanda’da Cissen ve arkadaşları 1371 üretim bozukluğuna bağlı azospermik erkekte ilk TESE uygulamasında 599'unda sperm bulduklarını yani sperm bulma başarısını %43.7 olarak belirtmişler. Hastaların klinik verilerinin değerlendirilmesi sonucunda ileri erkek yaşı, normal seviyede erkeklik hormonu, FSH ve LH hormon seviyelerinin normale yakın olması sperm bulma açısından olumlu belirteçler olarak bildirilmiş. Bunun yanı sıra idiopatik yani açıklanamayan üretim bozukluğuna bağlı azospermi ve Y kromozomunda AZFc delesyonu tespitinin sperm bulma açısından negatif bir belirteç olduğunu ortaya çıkmış.
Bu konudaki diğer makalelerle karşılaştırıldığında bu çalışmada bazı kısıtlamalar olduğunu belirtebiliriz. Testisten sperm elde etme tekniğinde mikro TESE yönteminin kullanılmaması, Klinefelter sendromlu erkeklerin çalışmaya dahil edilmemesini en başta sıralayabiliriz. Kliniğimizde bu sorunla karşı karşıya kalan çiftlerle testiste sperm bulma ihtimali üzerine yaptığımız konuşmalardan elde ettiğim tecrübelerimde, çiftlerin ancak kesinlikle sperm bulma şansı olmadığı durumların dışında (testislerin olmaması, karın içerisinde kalması, AZFa ve/veya AZFb komplet delesyonlarında, 46,XX ) testiste sperm bulma ihtimalinin çok düşük olmasında bile TESE işlemini denemek istediklerini görüyorum. Bilimsel anlamda önemi olsa da, klinik olarak %65-70 doğrulukla sperm bulunabileceği hesaplamalarının çiftlerle konsültasyonda çok yardımı olmayacağı kanaatindeyim. Ancak görüşme sırasında eşlerin mikro TESE öncesinde tüp bebek için hazırlanıp hazırlanmama açısından sperm bulma ihtimali yol gösterici ve fikir verici olabilir. Bu nedenle zorlu bir süreç öncesinde çiftlere tavsiyem bu konuda görüş alacakları doktorun mutlaka erkek infertilitesi konusunda uzman olan bir Ürolog olmasına dikkat etmeleridir.
