Sperme su posebne ćelije koje muškarci proizvode testisima i sadrže genetski materijal potreban za oplodnju jajne ćelije. Međutim, većina slučajeva neplodnosti kod muškaraca javlja se kao rezultat negativnih faktora koji se javljaju u spermi. Kako bi se moglo sprovesti efikasno lečenje neplodnosti, od muškarca se treba dobiti određena količina sperme. Pošto su spermatozoidi u spermi, od muškaraca se obično uzimaju uzorci sperme masturbacijom. Prisutnost malog broja i nekvalitetne sperme u tečnosti sperme ili postojanje nepokretnih sperma ili nepostojanje spermatozoida (azoospermija), uticaće na uspeh pomoćnih reproduktivnih tehnika oplodnje i metoda koje će biti primenjene.
Metode dobijanja sperme iz testisa su veoma važne sa aspekta boljeg kvaliteta embriona koji se stvara vantelesnom oplodnjom i povećanja šanse za trudnoću.
Koje su metode dobijanja sperme iz testisa?
Razlog neplodnosti nekog para su poremećaji u vezi broja, kretanja ili strukture u tečnosti sperme koja se naziva ejakulacija kod muškaraca prilikom seksulanog odnosa ili nepostojanje spermatozoida (azoospermija) i potreba da se hirurški sakupi. Sperma se može uzeti iz testisa ili iz područja epididimisa na testisima gde se sakupljaju spermatozoidi. U stupnju pripreme za pomoćne reproduktivne tehnike, treba uzeti i ispitati uzorak sperme muškarca i obaviti detaljni pregled muškarca od strane urologa.
Svrha metoda uzimanja sperme iz testisa; je dobijanje ćelija sperme koje već ne izlaze iz tkiva testisa, to jest organa u kojem se proizvode; ili kod nekih muškaraca, kada kvalitet sperme koja izlazi nije odgovarajući, dobijanje boljeg kvaliteta i dovoljnog broja sperme za metodu mikroinekcije (ICSI).
Vrsta lečenja određuje se i primenjuje prema uzroku problema i postoji 5 različitih mogućnosti:
- Perkutana epididimalna aspiracija sperme (PESA)
- Mikrohirurška aspiracija sperme iz epididimije (MESA)
- Aspiracija sperme iz testisa (TESA)
- Ekstrakcija sperme iz testisa (TESE)
- Mikroskopska ekstrakcija sperme iz testisa (Mikro TESE)
U kojim slučajevima se spermi mogu dobiti iz testisa?
Za muškarce koji nemaju spermu u tečnosti semena, a žele imati dete, spermatozoidi se mogu dobiti iz testisa hirurškim metodama.
U problemu poznatom kao opstruktivna azoospermija postoji proizvodnja sperme, ali u spermi nema ćelija sperme zbog bilo kakve blokade u kanalima sperme. U ovom slučaju mogu se primeniti postupci PESA, MESA, TESA ili TESE.
Faktori koji uzrokuju opstruktivnu azoospermiju su sledeći:
- Operacija vazektomije (vezivanje kanala sperme),
- Sprečenost ispuštanja sperme radi povrede,
- Imati spolno prenosivu infekciju poput klamidije-gonoreje,
- Kongenitalno odsustvo vas deferensa (kanala sperme),
- Operacije prostate i vrata mokraćne bešike,
- Opstrukcija semenog kanala nakon kateterizacije ili operacije uretre,
- Problemi sa ejakulacijom, poput retrogradne ejakulacije (ejakulacija nazad).
U slučaju da u semenu nema sperme zbog problema sa proizvodnjom sperme (azoospermija), moguće je da postoji neopstruktivna azoospermija, a najprikladnija metoda za to je operacija Mikro TESE.
Faktori koji uzrokuju neopstruktivnu azoospermiju su sledeći:
- Lečenje karcinoma kao što su hemoterapija ili radioterapija,
- Genetske bolesti koje utiču na plodnost,
- Uklanjanje jednog testisa,
- Operacije ostvarene zbog nespuštenih testisa.
Među metodama dobijanja sperme iz testisnog tkiva kod muškaraca sa poremećajem u proizvodnji sperme hirurškom metodom, otvorene hirurške metode uspešno pronalaze više spermija od zatvorenih metoda, to jest aspiracije iglom. Među otvorenim hirurškim metodama Mikro TESE operacija je prihvaćena je kao operacija za koju se smatra da ima najveće šanse za uspeh u pronalaženju sperme
Kako odabrati pravu metodu?
Procenu plodnosti muškarca treba obaviti zajedno sa njegovom suprugom. Ako se kao rezultat procene otkrije azoospermija ili ozbiljna oligozoospermija sa vrlo malo spermatozoida, potrebna je kompletna istorija bolesti, fizički pregled i laboratorijski testovi. U nekim slučajevima za završnu fazu dijagnoze takođe može biti potrebna biopsija testisa. Ovim postupkom uzima se mali komadić tkiva iz testisa i na osnovu toga može se videti da li je azoospermija uzrokovana opstrukcijom ili problemom u proizvodnji sperme. Kao rezultat svih ovih pregleda, urolog specijalizovan za reproduktivnu medicinu i hirurgiju izabraće najpogodniji metod pronalaženja sperme za osobu.
Svaka tehnika ima svoje prednosti i nedostatke. Izbor prave metode biće važan korak ka uspešnoj trudnoći.
Šta je aspiracija sperme iz testisa (TESA)?
TESA je postupak u kojem se uzimaju spermatozoidi potrebni za tretman vantelesne oplodnje ili mikroinjekciju. Uobičajeno se izvodi pod lokalnom anestezijom i koordinira se sa unosom jajašca ženskog partnera. Igla se ubode u testis i spermatozoidi se aspiriraju. TESA je poželjna kod muškaraca kojima je dijagnosticirana opstruktivna azoospermija ili su podvrgnuti vazektomiji.
Šta je perkutana epididimalna aspiracija sperme (PESA)?
PESA je jedna od poželjnih metoda sakupljanja sperme u slučajevima opstruktivne azoospermije uzrokovane vazektomijom ili infekcijom. Izvodi se pod lokalnom anestezijom i sprovodi se istovremeno sa uzimanjem jajašca ženskog partnera. Budući da se u ovoj tehnici koristi igla kroz kožu u tkivo koje ne vidimo, dolazi do problema poput dobijanja malog broja sperme, krvarenja ili nemogućnosti dobijanja sperme, pa stoga koristimo MESA postupak, koji se primenjuje vizuelno pod mikroskopom.
Šta je ekstrakcija sperme iz testisa (TESE)?
TESE uključuje mali rez na testisu i ispitivanje prisutnosti sperme uzimanjem uzorka tkiva. Izvodi se prema programiranom postupku ili se može izvevsti istovremeno sa unosom jajašca ženskog partnera. TESE se može primeniti pod lokalnom ili opštom anestezijom.
Šta je mikrohirurška aspiracija sperme iz epididimusa (MESA)?
MESA je postupak koji se primenjuje za muškarce sa kongenitalnom obostranom odsutnošću vas deferensa ili epididimalnom opstrukcijom. Izvodi se u operacijskoj sali pod opštom anestezijom ili lokalnom anestezijom, uz pomoć operacijskog mikroskopa. Na koži skrotuma napravi se mali rez kako bi se došlo do epididimisa. MESA omogućava prikupljanje velikog broja zrele sperme u poređenju sa tehnikama aspiracije. Tečnost koja izlazi iz epididimisa ispituje se sa aspekta sperme. Ako se vide pokretni spermatozoidi, uzimaju se za neposrednu upotrebu ili zamrzavaju za buduću upotrebu.
Šta je mikroskopska ekstrakcija sperme iz testisa (Mikro TESE)?
Mikro TESE je postupak koji se primenjuje za muškarce koji imaju probleme sa proizvodnjom sperme i azoospermijom. Izvodi se pod opštom anestezijom i koristi se posebni mikroskop za pregled spermatozoida tokom operacije. Mikro TESE je značajno poboljšao procenat dobijanja velikog broja sperme i pronalaženja kvalitetne sperme iz tkiva testisa kod muškaraca sa azoospermijom. Pored toga, iz razloga što se uzima manje testisnog tkiva, prihvaćen je kao jedan od najpouzdanijih postupaka među metodama dobijanja sperme iz testisa.
