Varikokela predstavlja urođenu vaskularnau anomaliju koja se javlja u venskoj strukturi testisa. Napredujući sa godinama može doći do poremećaja u proizvodji spermatozoida. U veoma naprednim slučajevima može doći do smanjenja veličine testisa ili do poremećaja u proizvodnji testosterona. Pored poremećaja u proizvodji spermatozoida, kod pojedinih muškraca javlja se bol u testisima i preponama. Zajedno sa tim što može biti u oba testisa, uglavnom se javlja u levom testisu. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije iz 1992. godine, u ispitivanju analize sperme kod 9043 muškarca, varikokela je utvrđena kod 25% muškaraca koji imaju oštećene parametere spermatozoida i kod 12% muškaraca koji imaju normalne parametere spermatozoida. U drugom istraživanju utvrđena je varikokela kod 35-40% muškaraca koji se žale na infertilnost (neplodnost).
Povećana vaskularna struktura i funkcije testisa za snadbevanje krvi:
1-Uzrokom povećanje temperature,
2-Oštećena oksigenacija tkiva,
3-Poremećaj uzrokovan nakupljanjem štetnog otpada iz bubrega i nadbubrežnih žlijezda.
Takođe uzrokuje oslabljenu pokretljivost proizvedene sperme, smanjenje broja spermatozoida i pogoršanje strukture sperme. Zajedno sa tim efektima, često dovodi do smanjenja broja sperme u spermiogramu, strukturnih poremećaja i poremećaja pokretnosti sperme. Isto tako, uprkos numeričkom povećanju Leydigovih ćelija u testisima, koje igraju ulogu u oslobađanju hormona testosterona, primećuje se funkcionalno smanjenje oslobađanja testosterona.
DIJAGNOSTIKA VARIKOKELE
Najvažnija dijagnostička metoda u utvrđivanju varikokele je fizički pregled. Dijagnoza se postavlja ručnim pregledom vaskularne i nervne strukture koja se naziva kanal koji vodi do testisa. U pregledu se želi prepoznati povećana vaskularna struktura povećavanjem intraabdominalnog pritiska uz kašljanje ili naprezanje. Varikokela koja se oseća samo naprezanjem naziva se varikokela 1. stepena, a ako nema naprezanja pri pregledu s nogu, varikokela 2. stepena i varikokela sa vidljivom vaskularnom strukturom naziva se varikokela 3. stepena.
Istraživanje varikokele s doplerskim ultrazvukom može se zatražiti kao diferencijalna dijagnoza u slučajevima koji se ne mogu u potpunosti otkriti prilikom pregleda. Na sastanku Američkog udruženja za urologiju održanom 2002. godine, objavljeno je da varikokela otkrivena samo ultrazvukom nema kliničko značenje i da operacija nije potrebna.
U lečenju krvni sudovi se povezuju mikroskopskom hirurškom metodom koja se izvodi iz područja prepona. Korišćenje mikroskopa u hirurgiji omogućuje jasnije prepoznavanje krvnih sudova, a arterija koja hrani testis pažljivo se zaštićuje. hirurške intervencije ovom metodom pružaju velike šanse za uspeh i nizak stepen komplikacija.
Lečenje varikokele
Lečenje varikokele je hirurški zahvat i naziva se operacija varikokelektomije. Indikacije lečenja varikokele kod odraslih muškaraca: kliničko otkrivanje prisutnosti varikokele, uticaj na parametre sperme (nizak broj i/ili nedostatak pokretljivosti i/ili deformacije), ne javljanje normalne trudnoće tokom 1 godine i odsutnost ženskog faktora. U slučaju kliničke varikokele, bol u testisima takođermože biti indikacija za lečenje kod nekih muškaraca. Kod adolescentne varikokele može se preporučiti operacija za varikokelu 3. stepena, u prisutnosti 2 ml ili više skupljanja i omekšavanja u suprotnom testisu (obično upoređeno sa desnim testisom).
Koje se hirurške metode koriste u lečenju varikokele?
Za hirurško lečenje varikokele mogu se koristiti klasična ingvinalna otvorena operacija, laparoskopska hirurgija, radiološka embolizacija i subinguinalne mikroskopske hirurške metode. Danas subinguinalna mikroskopska hirurška metoda predstavlja opšteprihvaćenu metodu.
Koje su prednosti subinguinalne mikroskopske hirurške metode?
Elementi kanala, arterije, vene i limfatika lako se odvajaju hirurški, sprečavajući oštećenje arterije, to jest vene koja hrani testis. Svrha operacije je odvajanje proširenih vena i njihovo potpuno povezivanje. Stoga se venske strukture unutar kanala i proširene vene izvan kanala mogu lako pronaći i povezati pod mikroskopom. To povećava šanse za uspeh operacije. Mogućnost zanemarivanja vena koje postoje tokom operacije, a koja se naziva ponavljajuća varikokela, smanjuje se na minimum.
Da li varikocelektomija poboljšava parametre sperme?
Ostvarena su mnoga istraživanja kako bi se odgovorilo na ovo pitanje. Uopšteno se izveštava da se kvalitet sperme (broj, pokretljivost i oblik) povećava za 70% nakon prosečne operacije. Poboljšanje parametara sperme proporcionalno je kvalitetu sperme pre operacije. Drugim rečima, ne očekuje se da će se stanje muškarca sa vrlo niskim kvalitetom pre operacije (broj, pokretljivost, morfologija) znatno poboljšati nakon operacije.
Kada treba raditi analizu sperme nakon varikocelektomije?
Pošto proizvodnja sperme traje 3 meseca, analiza sperme sprovodi se najmanje 3 meseca nakon operacije. Do 6-12 meseci može se primetiti poboljšanje parametara sperme.
Povećava li varkocelektomija šansu za trudnoću?
Postoje mnoga istraživanja na ovu temu, bilo da se radi o kontrolisanim ili nekontrolisanim istraživanjima. Mnoga istraživanja izveštavaju o povećanju procenta trudnoće za 20-50%. U kontrolisanim istraživanjima pokazano je da su se procenti trudnoće povećali dva puta u grupi koja je podvrgnuta varikocelektomiji u poređenju sa kontrolnom grupom koja nije podvrgnuta varikokelektomiji (35% naspram 15-20%).
Mogu li preoperativni parametri sperme odrediti mogućnost trudnoće nakon varikokelektomije?
Prilikom istraživanja uočeno je da se 50% trudnoća dogodilo nakon 2 godine praćenja, primenjeno na 200 muškaraca koji su bili podvrgnuti varikocelektomiji. Zabeleženo je da je kod 60% parova koji su zatrudnjeli, broj sperme kod muškaraca pre operativnog zahvata bio iznad 5 miliona/ml, a da su žene muškaraca sa brojem sperme od 5 miliona/ml ili manje zatrudnile sa procentom od 8%. U drugom istraživanju navedeno je da se povećala verovatnost trudnoće nakon varikocelektomije kod muškaraca sa ukupnim brojem pokretnih spermi iznad 5 miliona/ml.
Da li varikokelektomija pruža korist azoospermičnim muškarcima?
U nekim studijama sprovedenim poslednjih godina, pokazano je da u slučajevima azoospermije može doći do izbacivanja sperme nakon varikocelektomije. Međutim, naročito kod patoloških procena muškaraca koji su imali koristi, utvrđeno je da je u tubulama primećeno ispiranje zrele sperme na nivou spermatida ili vrlo malo spermatozoida (hipospermatogeneza). Kod muškaraca sa prevremenim zaustavljanjem sazrevanja ili aplazijom zametnih ćelija zabilježeno je da operacija ne osigurava izlazak sperme.
