Beslenme, uyku düzeni, spor yapmak ve hareketsiz bir yaşamdan uzaklaşmak erkek sağlığı ve tabi ki sperm sağlığını etkileyen faktörlerdir. Sağlıklı beslenme ve kilo verme için çoğu beslenme ve diyet önerilerini sık sık medya aracılığı ile duymaktayız. Sağlık programlarında beslenme üzerinde konuşan uzmanlar kimi zaman çelişkili önerilerle beslenme alışkanlıklarımızı değiştirmemizden bahsetmekte ve bu konuda pek çok kafa karışıklıklarına neden olmaktalar… Bu yazımda ketojenik diyeti ele alarak beslenme ve diyet uygulamalarının sperm kalitesi üzerine etkisi konusunda bilgiler paylaşacağım.
Ketojenik diyet Nedir?
Nedir Ketojenik Diyet? Son yıllarda popüler olan ketojenik diyeti, ilk kez epilepsi olan çocuklarda nöbetleri kontrol altına almak için 1920’li yılların başında geliştirildi. Özellikle enerjiyi karbonhidrat ve şeker alımı yerine bitkisel bazlı yağlardan sağlamayı amaçlar. Esas olarak keto diyetinde 1 kalori protein veya karbonhidrat alımına karşı 3 kalori yağ (bitkisel) alımı olacak şekilde beslenmenin düzenlenmesidir. Bu diyet, vücudun ihtiyacı olan enerjiyi glikoz ve yağları yakarak elde ediyor. Ketozis, glikoz yerine yağların yakılmasıyla oluşan bir metabolik durumdur ve diyetin adı buradan gelmektedir.
Ketojenik diyette kabuklu deniz ürünleri, balık, et, tavuk, yumurta, peynir, yoğurt, zeytin, zeytinyağı ve bitkilerden nişasta içermeyen sebzeler her çeşit yeşil yapraklılar, ıspanak, avokado, lahana, brokoli, kabak ve karnabahar tüketimi önerilmektedir. Aynı zamanda kabuklu yemişler (fındık, badem, ceviz) ve her türlü çilek, böğürtlen, ahududu, yaban mersini gibi dut benzeri meyvelerin de tüketilmesi önerilir. Saydığımız tüm bu besinlerin sperm kalitesini arttırıcı etkisi olduğu tartışılmaz.
Ancak ketojenik diyetin bazı yan etkileri de mevcut: başlangıçta kötü nefes kokusu, tansiyonda düşme, kan şeker düzeyinde düşme ve halsizlik gibi şikayetlerle karşılaşılabilir. Böbreklerde taş oluşumu, kabızlık ve halsizliğe bağlı hareket kabiliyetinde azalmalar görülebilir. Bu belirtiler beslenmenin vücutta yarattığı olumsuz etkilerin olduğunu göstermektedir. Doğal olarak sperm kalitesinin üzerinde de negatif etkilere yol açabilir.
Sağlıklı beslenme: Geleneksel beslenme mi, Modern diyetler mi?
Erkek üreme sağlığı açısından özel diyetlerin bazı özel durumlarda (şeker hastalığı, aşırı kilolu kişiler, metabolik sendrom vb. gibi) uzmanlar tarafından kontrol altında kullanılmasını öneriyorum. Beslenme konusunda özel durumların dışında kişinin bulunduğu coğrafyanın ve beslenme geleneklerine bağlı olarak diyetini düzenlemesinin daha doğru olduğunu savunuyorum. Bizim mutfağımız bölgesel bazı farklılıklar göstermesine karşın Akdeniz mutfağına benzer bir beslenme özelliği taşımaktadır. Dengeli olarak karbonhidrat ve protein alımı ve zeytinyağı tüketimi, aynı zamanda sebze ve meyve alımını da içerir. İnsanların bulundukları yerlerde yüzyıllar boyunca geliştirdikleri bir yeme alışkanlığı vardır ve bu onların genetik yapısına ve beden sağlığına uygundur. Beden yapısına ve hareket kabiliyetine göre bizim mutfağımızdaki karbonhidrat yağ ve şeker alımının düzenlenmesi en sağlıklı beslenme şekli olacaktır. Bir de vitamin ve minerallerden zengin olan mevsimsel meyvelerin ve kabuklu yemişlerin dengeli olarak alımı erkek üreme sağlığına ve sperm kalitesine olumlu olarak etki edecektir. Günlük su tüketimini 1,5-2 litre olarak arttırmak ve mutlaka sigara ve alkol gibi alışkanlıklardan uzak durmak çocuk sahibi olmak isteyen erkeklerin günlük yaşantısında dikkat etmesi gereken olmazsa olmazlardandır.
