Sperm üretimini sürekli ve hızlı çalışan bir motora benzetirsek, kendinize çok iyi bakmamız ve beslenmemizin sperm kalitesinin ve üreme sağlığının olumlu yönde etkileneceğinden sık sık bahsediyorum. Amerika Birleşik Devletleri’nden örnek vermek gerekirse her 3 kişinin birinde obezite sorunu olduğu görülmüştür, ülkemizde de özellikle son yaıllarda beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve yaşam koşulları nedeniyle en önemli sağlık sorunlardan birinin de obezite olduğu söylenebilir. Bu nedenle literatürde obez erkek ve üreme sağlığı sorununa dair yeni birçok gerçek ve güncel rakamlar ortaya koyan yeni veriler yayınlanıyor.
Obezite ve Sperm
Blog yazılarımda daha önce ele alındğımızı gibi, bir erkeğin kilosu ile sadece semen kalitesi arasında değil, aynı zamanda üreme sağlığı arasında da doğrudan bir ilişkinin var olduğu görülüyor.
Kiloyu boyla orantılı olarak değerlendiren Vücut Kitle İndeksine (VKİ) dayalı ölçüme göre fazla kilolu veya obez erkek, normal bir VKİ değerini koruyan erkeklere kıyasla daha düşük semen hacmine, az saıda sperme ve düşük sperm kalitesine sahip olma olasılıkları yüksektir.
Fazla kilolu veya obez olmak, bir erkeğin hormon dengesini bozabilir. Yağ dokusundaki (adipöz doku) artış, erkeklik hormonunu östrojene (kadın cinsiyet hormonu) dönüştüren bir enzimde meydana gelen artışla bağlantılı görülmüştür. Böylece normalin üzerinde östrojen seviyeleri, sperm üretiminde azalmaya neden olur.
Fazla vücut yağıyla ilgili diğer bir sorun da yağ kitlesinin testislerin aşırı ısınmasına yol açarak sperm üretimine zarar vermesidir. Dolaylı olarak, fazla kilolu olmak bir erkeğin cinsel dürtüsünü etkileyerek sekse olan ilgisini azaltabilir. Bu faktörlerin bir arada bulunması, doğal yoldan çocuk sahibi olmayı oldukça zorlaştırabilir.
*Paris'te yapılan yeni bir araştırma, bu iddiayı güçlendiren detaylar verdi. Daha önce yapılan 14 çalışmayı ve 10.000 deneği kapsayan bu meta-analizde, obez erkek ve kısırlık konusunda yeni gerçekler ortaya koyuldu. İşte bunların kısa bir özeti:
• Normal kilolu erkeklere kıyasla obez erkeklerin düşük sperm sayısına sahip olma olasılığı %42 daha fazladır.
• Normal kilolu erkeklere kıyasla obez erkeklerin azospermi yani menide hiç sperm olmama olasılığı %81 daha fazladır.
• Bir erkeğin ağırlığındaki yaklaşık her 9 kg artışa karşılık, kısırlık ihtimalinde %10'luk bir artış olur.
Ne yapmanız gerektiği i için bu kadar bilgi kırıntısı yeterli mi? Değilse, okumaya devam edin.
Yağ ve Erkek Üreme Sağlığı
Obezite sorununun büyük bir kısmı diyetle ilgilidir. Vücuda abur cubur girmesi, göbeğin dışarı çıkması demektir. Harvard Üniversitesi’nde araştırmacılar çoğunlukla (%71) fazla kilolu veya obez erkekler (kısır olan) semen örnekleri topladılar ve bu kişilerin diyetlerinde önceki yıl boyunca yer bulan yağ alımını değerlendirdiler. İşte buldukları:
• Çok fazla doymuş yağ yemek, daha düşük sperm sayısıyla ilişkilendirildi.
• Çoğunlukla balık ve bitkisel yağlarda bulunan omega-3 çoklu doymamış yağlar yemek, daha kaliteli sperm ile ilişkilendirildi.
Tabii ki çalışmayı zorlaştıran şey, erkeklerin çoğunun obez ve hepsinin kısır olmasıydı. Çalışmada analize kilo dahil edilmiş olsa da, fazla kilolu olma ile ilişkili diyabet, kalp hastalığı, kolesterol sorunları ve hareketsiz yaşam tarzı gibi durumlar dikkate alınmamış. Bu tür “detayların” eninde sonunda bir araştırmanın gücünü zayıflatıyor! Her şeye rağmen, besinler ile alınan yağlar artık obez erkek ve kısırlık arasındaki bağlantıda en önemli şüphelilerdir. Başka bir deyişle, spermler obezitenin ağırlığı altında eziliyorlar!
Peki şimdi ne olacak?
Bir erkek sağlığı uzmanı olarak, her zaman erkek üreme sağlığını daha iyi hale getirebilecek yaşam tarzı değişiklikleri anlatıyorum. Sıcak su içerisinde düzenli oturmak (Jakuzi, sauna veya termal sular) düşük sperm sayılarıyla ilişkilendiren makale de olduğu gibi kolayca değiştirilebilir bir yaşam tarzı sperm sorunun kolayca çözümüne yardımcı olabilir.
Aşırı kilosu olanlar için de: Kilo verin ve sağlıklı beslenin! Bu öncelikle sizin genel sağlığınız için iyi bir şeydir! Belki küvetten çıkmak kadar kolay olmayabilir ama sperm kalitesinin artması bir yana daha uzun ve sağlıklı bir yaşama kavuşmakla alakalı olduğu da bir başka gerçek.
