Sperm üretim bozukluğuna bağlı azospermi durumu infetilite (kısırlık) sorunu yaşayan çiftlerin yaklaşık %10 unda görülür. Üretim bozukluğuna bağlı azospermik erkeklerde günümüzde mikro TESE operasyonu ile testis dokusundan sperm elde ederek ICSI yöntemi ile eşlerinin yumurtalarına testis spermlerinin aktarılması yoluyla çocuk sahibi olmalarını sağlayabiliyoruz. Yaklaşık 15 yıldır bu yolla çocuk sahibi olan birçok hastanın ortak sorusu mikro TESE öncesinde sperm var olduğunu gösteren bir test var mı, mikro TESE öncesinde erkeklerin tedavisi gerekir mi? Klinik verilerinden yola çıkarak sperm bulma ihtimalini bilmek için yapılan pek çok çalışmada ortaya konulmuş ve kesin sperm varlığını gösteren bir test yoktur.
Ancak Y kromozomu üzerindeki genlerin büyük bir kısmı kaybolmuş ise (AZFa, b ve c bölgeleri) sperm bulma şansının. olmadığını söyleyebiliyoruz.
Son zamanlarda hastalarımda acaba FSH yüksekliği sperm bulma başarısını etkiler mi sorusu ile sık karşılaşmaktayım. Özellikle bu nedenle bir hastamın hikayesinden bahsetmek istiyorum:
23 yıllık evli ve 49 yaşında olan hastamla ikinci kez buluşuyordum. Bundan 3-4 yıl önce görüştüğünde çeşitli sebeplerden ötürü yapılan incelemeler sonucunda önerdiğim mikro TESE operasyonunu olmak istememiş.
Genel olarak bir sağlık problemi yoktu ve üç kız kardeşinin ve iki erkek kardeşinin çocuk sahibi olduklarını, ailede sadece kendisinin çocuğu olmadığını belirtti.
Birçok kez yapılan sperm analizleri azospermi olduğunu gösteriyor ve yakın zamanda yapılan hormon analizlerinde erkeklik hormonu değerleri normal olmasına rağmen FSH 58 IU/ml yani normal değerlerin çok üzerinde olduğu görülüyordu. Genetik testlerde de üretim bozukluğuna yol açabilecek bir duruma rastlanmıyordu. Genital muayenesinde testis boyutları normal boyutlara yakın olduğu tespit edildi. Mikro TESE operasyonu ile sperm araştırma ve sperm bulunduğunda dondurma işlemini önerdiğimizde kabul eden hastaya operasyon için gerekli hazırlıklar başlatıldı.
Mikro TESE operasyonunda teknik olarak rutin işlemleri geçtikten sonra araştırmaya devam ederken tüm tarama alanlarında tubul yapılarının ileri derecede ince olduğunu gördüm. Arka plandaki tubulleri görebilmek için diseksiyon (ayrıştırma veya açma) yaptığımda ise hep aynı özellikteki tubul yapıları karşımıza çıktı. Testisin dip kısımlarına geldiğimizde küçük bir bölgede minik bir genişlemiş tubul dikkatimi çekti. O bölgede yaptığım diseksiyondan aradığım bulmak istediğim yapıda tubullerle karşılaştık. Bu bölgedeki genişlemiş tubulleri toplayıp hemen değerlendirmek üzere IVF laboratuvarında bekleyen embriyolog arkadaşıma gönderdik. Onlar gönderdiğim dokularda sperm olup olmadığını araştırırken yine başka bir bölgede genişlemiş tubulleri tespit ettim ve tüp bebek laboratuvarına göndermek üzere topladım. Bu sırada laboratuvardan embriyolog sperm hücreleri gördüğünü bildirdi. Hastamızın spermlerini donduracağımızdan birden fazla denemeye yetecek kadar sperm elde ettiğimizden IVF laboratuvarınca bilgilendirildikten sonra işleme diğer testise geçmeden son verdik.
Hastanın eşine sperm bulunduğu ve kendisinin tüp bebek işlemi için hazırlıklara başlayabileceği müjdesini verdiğimde gözlerindeki mutluluğu görmek yaptığım işin en büyük ödülüydü.
Sonuç olarak hikayesini paylaştığım bu hastamda olduğu gibi, özellikle Klinefelter sendromlu gibi genetik bozukluğa bağlı azospermik erkeklerde de FSH seviyeleri çok yüksek olmasına rağmen sperm bulma başarımızın yaklaşık %50 olduğunu bilmelerini isterim. Bu nedenle FSH ile sperm elde edilip edilemeyeceği tartışmasına cevaben, bu değerlerin yüksek olmasının sperm bulmada bir etkisinin olmadığını bir kez daha vurgulamak istiyorum.
Çocuk sahibi olmanın çetrefilli yollarından geçen bütün çiftler için umudun hep onlarla olmasını diliyorum.
