Erkek infertilitesi çocuk sahibi olma problemi yaşayan çiftlerin yaklaşık yarısında mevcut olduğunu söyleyebiliyoruz. Çocuk sahibi olma problemi olan erkeklerin ise yaklaşık %10-15 inde menide hiç sperm olmaması yani ‘azoospermia’ olarak adlandırdığımız durum mevcuttur. Azospermik erkeklerin çok az bir kısmı hormon eksikliği nedeni ile sperm üretim bozukluğu mevcuttur (hipogonadotropik hipogonadizm). Bu durumdaki azospermik erkeklerin ilaçla tedavisi mümkündür, Amerikan Üroloji ve Avrupa Üroloji Derneği kılavuzlarında medikal tedavi önerilen gruptur. Üretim bozukluğu olan azospermik diğer erkeklerin ise testis dokusunda sperm araştırma operasyonu -mikro TESE veya TESE- ile sperm elde edilmesi sonrasında mikroenjeksiyon yöntemi ile günümüzde çocuk sahibi olma imkanı vardır. Ancak üretim bozukluğu olan azospermik erkeklerin ise genel olarak ancak yarısına yakın bir kısmında mikro TESE yöntemi ile sperm elde edebilmekteyiz. Sperm bulamadığımız erkeklerin ise dokuda sperm olup olmadığını tespit edebileceğimiz bir test veya sperm üretimini sağlayabileceğimiz bir medikal (ilaçlarla) tedavi imkanı tartışılmaktadır.
28 Şubat- 3 Mart 2018 tarihlerinde Lizbon’da yapılan Enternasyonel ve Avrupa (Dünya) Seksüel Tıp Kongresi’nde Mikro TESE sonrasında sperm bulamadığımız erkeklerde dünyanın çeşitli merkezlerinde çalışan önemli araştırmacılarla bir araya gelme ve tartışma imkanı buldum. Almanya’dan Prof. Dr M. Zitzman ve İtalya’dan Prof. Dr. M. Maggi ile yaptığım görüşmede kliniklerinde hormon eksikliği olan azospermik erkekler için hormon ilaçlarını kullandıklarını ancak mikro TESE ile sperm bulunmayan erkeklerde hormon tedavisinin etkin olduğuna dair kanıt olmadığından kullanmadıklarını belirttiler. Son yıllarda dokuda sperm bulunamayan azospermik erkekler üzerinde hormon tedavisi uygulamaları ile ilgili makaleleri olan Japon araştırmacı Dr. Koji Shiraishi ile tekrar bir araya gelip uyguladığı tedavi hakkında konuştuk. Öncelikle ilk kez TESE uygulaması olacak hastalara serum erkeklik hormonu düşüklüğü olanlar dışında hiçbir hastaya hormon tedavisi uygulamadığını, operasyonda sperm bulunmayan ve sadece patoloji raporunda spermatid (spermatozoa’nın olgun halinden önceki evresi) olan erkeklere 3 ay bu tedaviyi uygulayıp yeniden mikro TESE ile sperm araştırması yaptıklarını belirtti. Bu hastaların da bir kısmında operasyon sonrası sperm bulabildiklerini belirtti.
Son olarak Kanada McGill Üniversitesi Androloji Bölüm başkanı Dr. Peter Chan ve ABD ‘de Tennessee Üniversitesi’nden Dr. Edward Kim ile yaptığım görüşmede sperm elde etme tekniklerinde mikro TESE yönteminin diğer yöntemlere göre daha üstün olduğu ancak operasyonu yapan hekimin tecrübesi ve operasyonda kullanılan mikroskobun 24 kat büyütme yapabilecek özellikte olması dışında, embriyoloğun da gönderilen örneklerde sperm bulmak için kullandığı tekniklerin ve ayırdığı zamanın önemli olduğunda hem fikir olduğumuzu gördüm. Her ikisi de mikro TESE’nin üretim bozukluğuna bağlı azospermik erkeklerde sperm bulmak için tek yol olduğunu, plasebo kontrollü çalışmalar ile etkinliği kanıtlanmadan sperm bulunmayan erkeklerde hormon tedavisi uygulama imkanlarının olmadığını belirttiler.
Sonuç olarak henüz nedeni açıklanamayan üretim bozukluğuna bağlı azospermik erkekelerde mikro TESE yöntemi ile sperm bulunamayan olguların sadece spermatid düzeyine ulaşmış sperm üretimi olanlarda 2. mikro TESE öncesi hormon tedavisi ile belki sperm bulma şansı artabilir. Hormonal tedavinin etkinliğinin kanıtı, operasyon ve embriyoloji ekibi aynı olan bir merkezde plasebo kontrollü bir çalışma yapılmadan mümkün olmayacaktır.
