Sperm üretim bozukluğuna bağlı azospermik erkeklerde testisten sperm elde etme yöntemleri ve bu spermlerin mikroenjeksiyon yöntemi ile eşlerinin yumurtalarına aktarılması yoluyla biyolojik baba olmalarını sağlayabiliyoruz. Sperm üretim bozukluğuna yol açan nedenleri doğuştan örneğin genetik nedenler Klinefelter sendromu, Y kromozom üzerindeki genlerin kaybı (AZFa, AZFb, AZFc) veya inmemiş testis hastalığı olarak belirtebiliriz. Sonradan sperm üretim bozukluğuna yol açan nedenler travma, geçirilmiş testis operasyonları, enfeksiyon (kabakulak orşiti), testis torsiyonu, radyasyon, ilaç tedavileri (kemoterapi) olarak sayabiliriz. Nedeni bilinen bu hastalıkların dışında üretim bozukluğuna bağlı azospermik erkeklerin yaklaşık yarısında ise henüz nedeni açıklayamıyoruz. (https://emrebakircioglu.com/tikanikliga-bagli-olmayan-nonobstruktif-azospermi)
Sperm elde etme tekniklerinden mikro-TESE yöntemi üretim bozukluğuna bağlı erkeklerde sperm bulma oranı diğer cerrahi tekniklerle karşılaştırıldığında daha yüksek olduğu bildirildiğinden günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır Farklı nedenlerle oluşan üretim bozukluğuna bağlı azospermik erkeklerde sperm bulma oranları ve elde edilen spermler ile ICSI sonrasında gebelik ve canlı doğum oranları 2021 Asian Journal of Andrology (AJA) dergisinde bir makalede bildirilmiştir (DOI: 10.4103/aja.aja_12_20). 769 azoospermik erkek mikro-TESE operasyonu ile sperm araştırma işlemi yapılmış ve sonrasında 347 sperm bulunan çifte ICSI (mikroenjeksiyon işlemi) sonrası sonuçları analiz edilmiştir.
769 Erkek azospermi nedenlerine göre Klinefelter sendromu (284 vaka), AZFc delesyonu (91 vaka), inmemiş testis (52 vaka), kabakulak orşiti (23 vaka), nedeni bilinmeyen azospermi (319 vaka) olarak gruplara ayrılmıştır. Mikro-TESE operasyonu öncesinde medikal tedavi uygulanmamıştır, makalede bu konuda hiçbir açıklama yapılmamıştır.
Mikro-TESE operasyonu ile sperm bulma oranları:
Azospermi Nedeni | Sperm bulma oranı | Ortalama FSH |
Klinefelter Sendromu | %44,7 | 35,15 |
AZFc Delesyonu | %73,6 | 18,77 |
İnmemiş Testis | %75 | 24,6 |
Kabakulak Orşiti | %100 | 28,3 |
Açıklanamayan Azospermi | %30,7 | 20,55 |
Sperm Bulunan çiftlerde ICSI sonrası Klinik Gebelik, düşük ve Canlı doğum oranları
Azospermi Nedeni | K. Gebelik | Düşük | Canlı doğum |
Klinefelter Sendromu | %54,4 | %6 | %50,4 |
AZFc Delesyonu | %20,3 | %7,7 | %18,8 |
İnmemiş Testis | %54 | %9,5 | %46,2 |
Kabakulak Orşiti | %78,3 | %5,6 | %74 |
Açıklanamayan Azospermi | %47 | %13,3 | %40,6 |
Çok geniş hasta sayısına sahip bu çalışmada değişik nedenlerle oluşan azospermik erkeklerde mikro TESE ile sperm bulma olasılığı en yüksek Kabakulak orşiti geçirmiş olan erkeklerde bulunmuştur. Bizim kendi tecrübelerimizde de kabakulak hastalığı geçirmiş erkeklerde sperm bulma oranlarımız %90 civarındadır (https://emrebakircioglu.com/blog/kabakulak-hastaligi-kisirliga-yol-acabilir).
Nedeni bilinmeyen azoospermik erkeklerde ise sperm bulma oranları %30 civarında en düşük oranlarda olduğuna dikkatinizi çekmek isterim. Aynı zamanda nedeni bilinmeyen azoospermi FSH değerleri diğer gruplara göre (Klinefelter sendromu ve Kabakulak orşiti) daha düşük olmasına rağmen sperm bulma başarısı en düşük gruptur. Bu çalışmadan bir kez daha FSH değerlerinin mikro-TESE ile bir bağlantısının olmadığı ortaya çıkmaktadır. Aynı zamanda çalışmada hiçbir hastaya mikro-TESE öncesi ilaç tedavisi uygulanmamasına rağmen literatürdeki sperm bulma oranlarına benzer sperm elde etme oranlarına (%46,3) dikkatinizi çekmek isterim. Erkeklik hormonu seviyesi ve testis boyutları ise Klinefelter sendromlu erkeklerde diğer gruplara göre en düşük çıkmasına rağmen sperm bulma olasılığı ortalamaya yakın (%44,7) bulunmuştur. (Sperm bulma olasılığı erkeklik hormonu, FSH seviyesi veya Testis boyutları ile bağlantılı değildir, önceden sperm bulunup bulunmayacağı hakkında bilgi vermiyor!).
Bir diğer ilgi çekici bulgu sperm elde edilen erkeklerde canlı doğum oranlarının ortalama %40 civarında olması, Klinefelter sendromu gibi genetik bozukluğu olan erkeklerde %50 iken AZFc delesyonu olan erkeklerde %18 gibi çok düşük oranda görülmesidir. Bizim klinik deneyimlerimizde ise AZFc delesyonu olan erkeklerde sperm bulma oranlarımız %50 civarındadır. Sperm bulma oranlarımızın düşük olmasını AZFc delesyonu olan erkeklerin bir kısmında ejakülatta dikkatli aramayla çok az sayıdaki spermlerin bulunarak mikro-TESE uygulamasına gerek kalmamasına bağlıyorum. Tüp bebek uygulaması öncesi başka laboratuvarlarda semen analizinde hiç spermi yok denilen erkeklerde kendi laboratuvarımızda yıkama sonrası dikkatli araştırma ile %10-15’inde ejakülatta sperm bulabiliyoruz. (https://emrebakircioglu.com/blog/azospermi-y-kromozomunda-azfc-kaybi)
Genel olarak gebelik ve canlı doğum oranları kendi pratiğimizde de oranlarla (%50 gebelik ve %40 canlı doğum) yakın olmasına rağmen AZFc delesyonu olan erkeklerdeki sonuçlarımızda ayrışıyoruz. Kendi pratiğimizde AZFc delesyonu olan erkeklerde gebelik ve canlı doğum oranlarımız diğer gruplara benzer oranlardadır.