Erkekte İleri Yaş Nedir?
40 yaşın üzerinde çocuk sahibi olmak ileri yaşta baba olmak demek. Yurtdışında sperm bankaları, sperm donasyonu için 50 yaşın üzerinde erkeklerden kabul etmemeleri de erkeklerin sperm kalitesinin ileri yaşta inişe geçmesinden kaynaklanıyor. Kadınlardaki menapoz gibi olmasa da erkeklerin de yaşlanmayla birlikte üreme fonksiyonlarında zamanla azalma ve sperm kalitesinde bozulmalar olmaktadır. Erkeklerde zaman içerisinde yaşlanmalarında fonksiyonel olarak şu değişiklikler oluşur:
- - Erkeklik hormonu seviyeleri 40 yaşının üzerinde yılda %1 azalır (hipogonadizm)
- - Sperm üretimi kısmen aynı düzeyde devam edebilir
- - Sperm hareketliliği yıllar içerisinde azalır
- - Ejakülat volümü azalır
- - Sperm DNA hasarı, yaşlanmayla birlikte hızla artış gösterir
Bu değişimlerin dışında ereksiyon bozukluklarının da yaşla ortaya çıkması, kadın yaşının ilerlemesi ile doğurganlığın azalması cinsel birleşme sıklığının azalması gibi diğer faktörlerinde etkileri nedeniyle erkekte tam olarak yaşlanmanın fertilite üzerindeki etkisini anlamak zorlaşmaktadır.
Erkek Yaşı ve Sperm
Normal bir erkekte her kalp atışı ile 1000 spermin üretildiği hesaplanmıştır, bu yoğun sperm üretimindeki kalite kontrolü yaşlanmayla birlikte zorlanmaya başlar.
- - Sperm kromozomal anormallikleri artmaya başlar özellikle seks kromozom X ve Y kromozom anomalilerinin artışı görülür (Çocuklarda XXY Klinefelter sendromu veya XYY sendromu görülme sıklığı artar)
- - Tek gen hastalıklarında artış görülür. Bu hastalıklar nadir görülen ancak çocuklarda ağır doğumsal hastalıklara yol açabilir (Tablo 1)
Erkek Yaşı ve Gebelik Sonuçları
Döllenme geçekleştiği durumlarda, erkek yaşı gebelikle ilgili şu gibi neticelere yol açabilir:
- - 50 yaşının altındaki erkeklere göre oranla iki kat fazla düşük oranı
- - 32 haftanın altında erken doğum olasılığı ve çocuk ölümlerinde genç erkek eşlere göre 2 kat artış
Döllenme ve gebeliğin oluşması gerçekleşse bile sağlıklı olarak gebeliğin devamı açısından ileri erkek yaşı gebelikleri olumsuz yönde etkilemektedir.
Erkek Yaşı ve Doğumsal Anomaliler
İleri erkek yaşının tek gen hastalıklarının çocuklarda görülme sıklığını arttırması gibi, bazı kompleks genetik bozuklukların ve doğumsal hastalıkların riskinin ileri erkek yaşı ile %20 oranında arttığı bilinmektedir. (Tablo 2)
Daha önemlisi son yıllarda yapılan çalışmalar ileri yaşta baba olanların çocuklarında büyüme çağında ve ileri yaşlarda bazı kognitif (bilişsel) bozuklukların örneğin şizofreni (5 kat), otizm (4 kat), bipolar bozuklukların (2 kat) ve dikkat eksikliğinin arttığını göstermiştir. (Tablo 3)
Peki Ne Yapmalı?
Tabi ki 40 yaşına ulaşmadan çocuk sahibi olmak için daha istekli olunmalı. Erkeklerinde biyolojik saatinin olduğunu bilmeli ve 40’lı yaşları beklemeden çocuk sahibi olmayı önermeliyiz. Her ne kadar genel olarak risk çok yüksek değilse de genç erkeklerle kıyaslandığında bu riskin çok arttığı ortadadır. Günümüzde erkeklerde yaşla birlikte sperm kalitesinde bu hastalıklara yol açacak durumları önceden anlayabileceğimiz testler bulunmamaktadır. İleri erkek yaşında gebelik oluşan ve endişeleri olan çiftler için bir tavsiye gebelik takiplerinde riskli gebelik takibi gibi hareket edilerek anne adayının hamilelik taliplerini düzenli yaptırması ve gerektiği durumlarda genetik testlerin yapılması olacaktır.
Tablo 1. İleri erkek yaşında görülen tek gen hastalıkları
- - Achondroplazi
- - Apert sendromu
- - Crouzon Sendromu
- - Gardner Sendromu
- - Bilateral retinoblastoma
- - Hemofili A
- - Lesch Nyhan sendromu
- - Marfan sendromu
- - Pfeiffer sendromu
- - Polikistik böbrek hastalığı
- - Treacher-Collins sendromu
- - Wardenburg sendromu
Tablo 2. İleri erkek yaşına bağlı bebeklerde görülen doğumsal bozukluklar
- - Trakeözafageal fistül (soluk borusu ve yemek borusunda delik)
- - Atrial septal defekt (kalp duvarında delik)
- - Ventrikülar septal defekt (Kalp duvarında delik)
- - Damak dudak yarığı
- - Pulmoner Stenoz (akciğer hastalığı)
- - Spina bifida (Omurilik hasarı)
Tablo 3. Bilişsel ve Psikolojik hastalıklar
- - Alzeimer hastalığı
- - Dikkat eksikliği bozukluğı
- - Otizm
- - Bipolar Hastalık
- - Disleksi
- - Şizofreni
