Sperm DNA Hasarı nedir?
Spermin DNA yapısı döllenme ve embriyo gelişimi için çok önemli rol oynar. Spermin baş yapısının içerisinde sperm DNA’sı adını verdiğimiz genetik materyal bulunur. Spermin baş yapısındaki koruyucu zarda (membran) oluşabilecek zedelenmeler veya düzensizleşmeler zararlı maddelerin hücre içerisine girerek genetik yapıyı bozmasına neden olabilir. Normal sperm analizinde sperm sayı, hareket ve şekil incelenir, DNA yapısının incelenmesi için özel testlere ihtiyaç vardır.
Hangi Durumlarda Sperm DNA Hasarı Yüksekliği Görülür?
- • Sperm DNA Hasarı normal sperm parametrelerine sahip erkeklerde de yüksek olabilir (idiyopatik erkek infertilitesi)
- • Sperm sayısı ve hareketliliği düşük olan erkeklerde görülür
- • Sperm şekil bozukluğunda sperm DNA Hasarı yüksektir
- • İyi kalitede embriyo oluşmasını (blastokist) olumsuz etkiler
- • Tekrarlayan ICSI başarısızlıkları veya düşük ile sonuçlanan gebeliklere yol açar
- • Varikosel varlığı
Sperm DNA Hasarı Testileri Nelerdir, Nasıl yapılır?
Sperm DNA Hasarının belirlenmesinde spermComet test, TUNEL veya SCSA gibi özel testler uygulanır. Bu testler için yine cinsel perhiz (2-3) gün uygulanarak erkekten semen örneği vermesi istenir.
Son yıllarda semende artmış zararlı maddelerin tespiti için ORP ölçümü adını verdiğimiz yeni bir test de kullanılmaktadır. Bu zararlı maddelerin artması spermin zar yapısını bozarak DNA yapısında hasara yol açmaktadır.
Yüksek Sperm DNA Hasarına Neden Olan Sebepler Nelerdir?
Yüksek sperm DNA Hasarına zararlı alışkanlıklar: sigara ve alkol kullanımı, beslenme bozuklukları, aşırı kilo artışı, ısı artışı, yaşlanma, varikosel, enfeksiyon, kimyasal toksik maddeler (örneğin böcek ilaçları, tarımsal ilaçlar) neden olabilir. Sperm yapısal (şekil) bozukluklarında sperm DNA hasarının artırdığı gösterilmiştir.
Yüksek Sperm DNA Hasarında Tedavi
Sperm DNA hasarını yapan nedenlerin araştırılması çok önemlidir. Bu nedenle bir Üroloji Uzmanına başvurulmalı ve muayene olunmalıdır. Eğer varikosel tespit edilirse varikoselin düzeltilmesi için operasyonu önerilebilir. Semende lökosit veya yuvarlak hücreler görülmüş ise enfeksiyon açısından araştırma yapılmalı, enfeksiyon mevcut ise uygun antibiyotik tedavisi verilmelidir. Aşırı kilo artışı varsa kilo vermek için diyet uygulanmalıdır. Beslenme alışkanlıklarına dikkat edilmeli ve dengeli beslenme bol sebze ve meyve tüketilmelidir. Aşırı sıcak ortamda çalışma sperm DNA Hasarına yol açabilir, aşırı sıcak ortamlardan uzak durulmalı, sauna ve buhar odalarından uzak durulmalıdır. Sigara ve alkol gibi testis üzerine toksik etki yaratacak madde kullanımından uzak durulmalıdır. Antioksidan kullanımı ve E, C vitamini takviyesi alınabilir. Bunların dışında sperm DNA Hasarı mevcut ise testis dokusundan elde edilen spermlerin ICSI yönteminde kullanımı gebelik ve canlı doğum ihtimalini yükselttiği yapılan çalışmalarda gösterilmiştir.
