Dondurulmuş çözülmüş spermlerin kullanımı ve gebelik sonuçlarına etki edip etmediği çiftler tarafından sürekli araştırılan ve sorulan bir konudur. Dondurulmuş spermlerin tüp bebek tedavisinde kullanımı ile ilgili olarak bu tedavilere başvuran çiftlere danışmanlık verilirken çözülme sonrası sperm kalitesi ile ilgili sorun yaşanabileceği ve gebelik şansının düşük olacağı yönünde bilgiler verilmektedir. Özellikle azospermi nedeniyle testis dokusundan sperm bulma operasyonu (mikro TESE) operasyonu geçirecek olan erkeklerin eşleri taze sperm kullanımının embriyo kalitesi ve gebelik sonuçları üzerinde daha olumlu olacağı söylenerek tüp bebek tedavilerine alınmaktadır. Çocuk sahibi olma problemi yaşayan çiftlerin yaklaşık %10’unda azospermi durumu ile karşılaşmaktayız. Bu erkeklerin %80’inde ise üretim bozukluğuna bağlı azospermi görülmektedir. Sperm üretim bozukluğuna bağlı azospermik erkeklerde testisten sperm elde etme teknikleri ile ortalama %50 oranında sperm elde etme başarısı bilinmektedir. Bu nedenle kadınların tüp bebek tedavisine başlatıldığı üretim bozukluğu olan erkeklerin yarısında eşleri gereksiz yere tüp bebek tedavisine alınmaktadır. Bunun çiftler üzerinde yarattığı maddi ve psikolojik yıkıcı etkilerini günlük pratiğimizde oldukça sık olarak karşılaşmaktayız. Ancak mikro TESE operasyonu ile anlaşılacak olan testis içerisinde sperm varlığı, öncelikle bu erkekte operasyonun gerçekleştirilmesi ve sperm varsa dondurularak saklanması yoluyla kadınlarda gereksiz tedavilerin önüne geçilebilmektedir.
Testis spermi dondurma sonrası döllenme ve gebelik şansı nedir?
Amerikan Üreme Sağlığı Derneği’nin dergisi olan Fertility and Sterility’de Şubat 2014 sayısında sperm üretim bozukluğuna bağlı erkeklerde testisten elde edilen spermlerin taze olarak aynı gün kullanımı ile dondurulup çözüldükten sonra kullanımı arasında döllenme ve gebelik oranları arasında anlamlı bir fark olmadığını gösteren bir makale yayınlandı. Chicago Illinois Üniversitesi’nden Ohlander ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada 2012 yılına kadar olan tıp literatüründe tüp bebek uygulamalarında dondurulmuş ve taze spermlerle ilgili yapılan tüm çalışmalar tarandıktan sonra 11 çalışma kriterlere uygun olduğu tespit edilmiş. Bu 11 çalışmadaki sonuçların meta-analizi yapıldığında taze spermlerle yumurtaların döllenme oranı %52.9, dondurulmuş spermler kullanıldığında bu oran %54 bulunmuş. Gebelik oranlarına bakıldığında ise taze spermlerle yapılan işlemlerde %28.7 gebelik elde edilirken, dondurulmuş spermlerle gebelik oranı %28.1 olarak bulunmuş. Hem döllenme oranları arasında hem gebelik oranları arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır.
Sonuç olarak makalede tüp bebek uygulamaları için başvuran çiftlerde erkekte sperm üretim bozukluğuna bağlı azospermi varsa dondurulmuş sperm ile taze sperm kullanımının döllenme ve gebelik açısından anlamlı bir fark yaratmayacağı bilgisi verilmesi ve çiftlerin bu bilgiler ışığında tedavilerine başlatılmaları önerilmektedir.
Azospermik erkekte Mikro TESE öncesi eşi hazırlanmalı mı?
Bu makale tıp literatüründeki tüm konu ile ilgili yapılmış yayınların meta analizi olarak ortaya konmuş verilerin analizini içermektedir. Ancak tüp bebek uygulaması yapacak olan merkezdeki embriyoloji bölümünün özellikle testis dokusundan elde edilen spermlerin dondurularak saklanması konusundaki tecrübesi ve uygulama başarıları en önemli kriterdir. Çiftlerin bu konuda infertilite konusunda uzman Üroloji hekimlerinin güvendiği ve çalıştığı sonuçlarından memnun olduğu merkezleri tercih etmeleri başarı açısından büyük önem taşımaktadır. Konuyla ilgili olarak operasyon öncesinde Üroloji uzmanı ile görüşülerek bu konuda bilgi alınmalı ve üroloji uzmanının yönlendirdiği merkezler ve başarıları araştırılmalıdır. Çiftlerin amaçları çocuk sahibi olmak olduğundan biz üroloji hekimleri de yalnız sperm bulma başarısına değil aynı zamanda merkezdeki dondurularak sperm saklama ve çözme sonrası kaliteli sperm elde edilmesi konusunda başarılı olan merkezleri seçerek sperm üretim bozukluğu olan erkeklerin testis spermlerini en iyi ellere teslim etmek isteriz. Sonuçta kaliteli sperm ve yumurta daha yüksek oranda döllenme, kaliteli embriyo ve yüksek gebelik başarısı sağlayacaktır. Önerim sperm dondurma ve saklama konusunda çiftlerin Üroloji uzmanından bilgi almaları ve IVF merkezinin bu konudaki başarısını sorgulamalarıdır.
